بيانات در جمع قاريان قرآن در روز اول ماه رمضان
بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
بسيار جلسهى مطلوب و شيرين و خوبى بود. اولاً
جلسهى قرآن كه به خودى خود - بخصوص با اين الحان زيبا و صداهاى
خوش - جلسهى دلنشينى است؛ ثانياً شروع ماه مبارك رمضان، با اين
جلسهى مبارك. اميدواريم خداوند متعال ما و شما را اهل قرآن قرار
بدهد؛ زندگى ما انشاءاللَّه زندگى قرآنى باشد و مرگ ما هم مرگ
مطلوب و مورد توصيهى قرآن باشد.
اولاً انس با قرآن و تلاوت قرآن در كشور رشد بسيار خوبى كرده است. اين
تلاوتهائى كه در اينجا صورت گرفت - كه من از همهى برادران عزيزى
كه اينجا تلاوت كردند و همچنين از برنامهريزان تشكر ميكنم -
اينها جزو تلاوتهاى بسيار خوب بود. بعضى حقيقتاً در حد ضابطه، در حد استاندارد؛
چه از حيث اداء؛ چه از حيث لحن، از حيث تجويد، از حيث توجه به مضامين و مفاهيم
و تنظيم اداء به تناسب مضامين و مفاهيم؛ از اين جهات هم جوانهاى ما بحمداللَّه
پيشرفت خوبى كردهاند. اينها خوب است. بارها هم عرض شده است كه
اين جلسات و اين ترغيبها به تلاوتهاى خوب، مقدمه است براى اينكه
جامعهى ما انس با قرآن پيدا كند. از بيگانگى با قرآن كه سالهاى
متمادى و طولانى كشور ما و ملت ما دچار آن بوده است، نجات پيدا كند، به قرآن
نزديك بشود؛ اين تدريجاً دارد پيش ميرود. البته خيلى هنوز فاصله است تا آنجائى
كه همهى ملت ما، همهى جوانان ما، مرد و زن ما، با
قرآن انس پيدا كنند، كه وقتى انس با قرآن پيدا شد، آن وقت اين مجال به وجود
خواهد آمد كه انسان از قرآن استفتاء كند، سخن قرآن را در زمينهى
مسائل گوناگون زندگى بخواهد و بشنود. اين در سايهى انس با قرآن
انجام خواهد گرفت؛ والّا اينجور نيست كه قرآن را هر كسى بدون هيچ انسى،
سابقهاى، همين طور باز كند، يك مطلبى را از توى او لزوماً پيدا
كند؛ نه، خيلى اوقات قرآن دست نميدهد، دل نميتواند خود را به مفاهيم قرآنى و
معانى قرآنى نزديك كند. انس كه باشد، چرا؛ اين عملى خواهد شد. پس اينها مقدمه
است براى انس با قرآن.
بنده طبق معمول، به قرّاء عزيزمان توصيههائى ميكنم. يك
توصيهى ديگرى هم كه امسال ميخواهم عرض بكنم، اين است كه اين
لحنها و آهنگها خوب است؛ اينها چيزهائى است كه قرآن را در گوش و دل شيرين ميكند
و در نفوذ قرآن تأثير ميگذارد؛ منتها دو جور ميشود اين آهنگهاى گوناگون را با
اين صداهاى خوب، اداء كرد: يكى اينكه صرفاً كسى خوانندگى ميكند؛ اين يك جور
است؛ داريم توى اين قرّاء معروف مصرى - كه حالا برجستگان قرّاء هستند - بعضى
اينجورىاند؛ صرفاً خوانندگى است؛ خوب هم ميخوانند، صداها هم خوب
است، لحنها و آهنگها هم خوب است. يك جور ديگر اين است كه قرآن را به نحوى
بخوانند - با همين صوتها، با همين لحنها و آهنگها - كه خشوع در دل ايجاد كند،
دل را به ياد خدا بيندازد: «و اذا تليت عليهم اياته زادتهم ايمانا»؛(1) اين،
حاصل بشود. انسان را به حالت خشوع و تضرع نزديك كند؛ اينجورى هم داريم. در همين
قرّاء معروفى كه هستند، بعضىشان اينجورىاند؛
خواندنشان، خواندن خشوع است. بايد اين را رعايت كنند، بخصوص شما جوانها كه
بحمداللَّه هم صداهاى خوبى داريد، هم تسلط خوبى، هم ميفهمم كه اين آياتى را كه
ميخوانيد با معانى و مفاهيم آن آشنا هستيد. قبلها اينجور نبود؛ سالهاى
دههى اول انقلاب اينجور نبود؛ صداهاى خوبى هم بود، ميخواندند،
اما توجه به معانى و مفاهيم غالباً نداشتند. بحمداللَّه حالا اين پيشرفتها
جوانها را پيش آورده. اينها خوب است؛ منتها اين را هم رعايت كنيد و در ضوابط
تلاوت خودتان بگنجانيد، تا اين خشوع به وجود بيايد. وقتى خشوع در مقابل آيات
پيدا شد، آن وقت دل از هدايت قرآنى تأثيرپذير ميشود. بعضى دلها را شما
مىبينيد كه انسان هرچه از آيات قرآن و هدايتهاى قرآن بر اينها
ميخواند، متأثر نميشوند؛ تأثير نميپذيرند؛ بعضى نه، «فمن يرد اللَّه ان يهديه
يشرح صدره للاسلام و من يرد ان يضلّه يجعل صدره ضيّقا حرجا كانّما يصّعّد فى
السّماء».(2) بايد از خداى متعال بخواهيم دل را جورى كند كه در مقابل هدايت
قرآنى و انگشت اشارهى قرآن، درس بگيرد، تأثير بپذيرد.
اين همه هم هى آيات را ميخوانيم، ميگوئيم هم، تكرار ميكنيم براى همديگر، شما
براى من ميگوئيد، من براى شما ميگويم؛ خوب، بايد دل را از اين مفاهيم متأثر
كنيم. فرض بفرمائيد مثلاً: «و اعتصموا بحبل اللَّه جميعا»،(3) يك تعليم قرآنى
است ديگر؛ بارها هم تكرار كردهايم، هى هم ميخوانيم. وقتى كه اين
آيهى شريفه به عنوان الهام الهى، بر دل ما نازل شد - دل جذب كند،
هضم كند، بگيرد، دل به شكل اين آيه صيرورت پيدا كند، دل ما و جان ما در قالب
اين آيه قرار بگيرد - آن وقت مسئلهى وحدت براى ما يك
مسئلهى اساسى خواهد شد و براى خاطر اغراض و مقاصد شخصى، وحدتهاى
عظيم ملى را به هم نميزنيم؛ ببينيد، اين اثرش اينجا ظاهر ميشود. اگر آيات قرآن
آنچنان بر دل انسان نازل بشود كه دل جذب كند و فهم كند و به شكل آن آيه
دربيايد، آن وقت وقتى كه به ما ميگويند كه: «و الّذين معه اشدّاء على الكفّار
رحماء بينهم»،(4) پذيرش آن برايمان راحت ميشود. با كفار سختگير، سخت، اشدّاء؛
شديد و شدت به معناى سختى است؛ معنايش اين نيست كه حتماً بايستى دشمن را آدم
بكلى پامال كند و سركوب كند؛ نه، يك وقت اقتضاى سركوبى دارد، يك وقت هم اقتضاى
سركوبى ندارد؛ اما در همه حال بايد در مقابل دشمن سرسخت بود. خاكريزتان بايد در
مقابل دشمن نرم نباشد؛ دشمن نتواند نفوذ كند؛ نتواند تأثير بگذارد؛ اين در
مقابل دشمن. نقطهى مقابل: «رحماء بينهم»؛ با همديگر مهربان
باشيم، رحيم باشيم، نرم باشيم در مقابل هم. ببينيد اين دستور قرآن است ديگر.
چرا عمل نميكنيم؟ اشكال كار كجاست؟ اشكال كار همين است. اگر دلهايمان را ظرفِ
پذيرندهى باران رحمت قرآن و باران هدايت قرآن قرار بدهيم، اگر دل
را به قرآن بسپريم، برايمان راحت ميشود. مقاصد شخصى، اغراض شخصى، منافع مادى،
قدرتطلبى، پولطلبى، رفيقبازى، اينها
موجب نخواهد شد كه انسان اين توصيهى قرآنى و هدايت قرآنى را
فراموش كند؛ از دست بدهد؛ پشت سر بيندازد.
ببينيد اين گشودن قرآن در مقابل و شنيدن قرآن و خواندن قرآن، بايد ما را منزل
به منزل به اينجا برساند؛ اينجورى بايد باشد. خاصيت قرآن - كتاب آسمانى - اين
است. قرآن مثل كتاب معمولى نيست كه آدم يك بار بخواند، خيلى خوب، خوانديم و ياد
گرفتيم، بعد ببنديم بگذاريم سر جايش؛ نه، اين مثل آب آشاميدنى است،
حياتبخش است، هميشه مورد نياز است، تأثير آن تدريجى است، در طول
زمان است، نهايت ندارد، هدايت او آخر ندارد. هرچه شما از قرآن فرا بگيريد، باز
يك باب ديگرى هست كه گشوده بشود؛ گره ديگرى هست كه باز بشود؛ مجهول ديگرى هست
كه معلوم بشود؛ قرآن اينجورى است. لذا بايد دائم قرآن را خواند. خوب، اين
وسيلهاش همين است كه با قرآن مأنوس بشويم، جوانهاى ما با صداهاى
خوب، با لحنهاى خوب قرآن را بخوانند و جهات گوناگون را در آن رعايت بكنند؛ همين
طور كه عرض كرديم، خشوع را هم جزو مجموعهها و عناصر
سازندهى يك تلاوت خوب قرار بدهند.
پروردگارا! ما را با قرآن زنده بدار؛ با قرآن بميران؛ با قرآن محشور بفرما.
پروردگارا! دلهاى ما را پذيرندهى هدايت قرآنى و معرفت قرآنى قرار
بده؛ ما را اهل توحيد قرار بده. پروردگارا! به حق محمد و آل محمد اين ماه رمضان
را براى ملت ما و براى امت مسلمان، ماه رمضان مباركى قرار بده. پروردگارا! قرآن
را روزبهروز در بين امت مسلمان جارىتر و
رائجتر و دائرتر بفرما. پروردگارا! گذشتگان ما را مشمول رحمت و
مغفرت خود قرار بده.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته