45 درصد معتادان كمتر از
20 سال در ایران
نتایج یك تحقیق نشان میدهد
كه درصد اعتیاد در سنین پایین در ایران رو به افزایش است. این تحقیق توسط
دكتر عبدالرضا عزیزى، پزشك و درمانگر اعتیاد، از بررسی شرح حال دو هزار فرد
معتاد منتج شده و در آن رویكرد به اعتیاد، به عنوان یك بیمارى كه مستلزم
درمان است، معرفی شده است. محقق در این پژوهش متوسط سن شروع اعتیاد را 24 سال
ذكر كرده و افزوده است: از این افراد بیش از 51 درصد بین 20 تا 40 سال و 45
درصد زیر 20 سال سن داشتهاند. به اعتقاد وى، مهمترین عامل اعتیاد به مواد
مخدر در ایران و به ویژه در بین جوانان، ریشه در اعتقادات و فرهنگ مردم دارد
كه معضلات اقتصادى، بیكارى و نبود امنیت شغلی آن را تشدید میكند. در این
تحقیق همچنین به نقش خانواده به عنوان اصلیترین مراكز كنترل رفتار فردى
اشاره شده كه گاهی با آسیبپذیر شدن خود، عاملی براى گرایش جوانان به اعتیاد
میشود. محقق معتقد است این محیط در ایران، طی چند سال اخیر به علت اختلال در
روابط والدین با فرزندان از جمله به سبب گرفتارى پدر و مادر و یا اعتیاد آنها،
متزلزل و ثبات آن با چالش روبرو شده است. دسترسی آسان به مواد مخدر در ایران
(به خاطر همجوارى با افغانستان و در مسیر قاچاق بودن)، عدم یك برنامه مدون و
پایدار براى پیشگیرى از اعتیاد، كمبود امكانات تفریحی ـ ورزشی و سركوب برخی
از خواستههاى طبیعی جوانان از جمله علل ذكر شده براى گرایش آنان به استعمال
مواد مخدر است. بر طبق نتایج این پژوهش، دوستان و محیط نامناسب عامل روى آورى
60 درصد افراد به مواد مخدر است و این عامل خود در بازگشت به اعتیاد همچنان
پررنگترین عامل محسوب میشود. در این پژوهش 17 درصد معتادان درمان بیماریهاى
بعضا پیش پاافتاده مانند سرماخوردگی، دردهاى مفصلی، دردهاى عصبی و آرتروز را
عامل استفاده از مواد مخدر ذكر كردهاند، كه به اعتقاد محقق این نشانگر میزان
تاثیر باورها و ضعف فرهنگی در خصوص مراجعه و اعتماد به پزشك است. همچنین،
بسیارى به این علت كه در هنگام ترك اعتیاد اذیت شدهاند، به مصرف مجدد روى
آوردهاند كه این میتواند نتیجه خود درمانی و یا عدم درمان صحیح از سوى
درمانگر باشد. در این پژوهش در خصوص نوع مواد مصرفی و میزان آن توسط معتادان
آمده است: سیگار، اولین ماده مصرفی در 19/73 درصد افراد است و این معتادان
قبل از اعتیاد به مواد مخدر، سیگار مصرف میكردهاند. عزیزى، همچنین در این
تحقیق به بالا بودن مصرف «تریاك» در كشور اشاره كرده و افزوده است: نوع مصرف
در 34/67 درصد بیماران تریاك، در 38/20 درصد افراد شیره تریاك و در 12/12
درصد معتادان هرویین میباشد. در این تحقیق آمده است: نزدیك به 40 درصد افراد
تجربه استعمال حشیش و 50 درصد تجربه نوشیدن مشروبات الكلی را داشتهاند. از
دیگر یافتههاى این پژوهش، حصول یك رابطه معنیدار و معكوس بین میزان تحصیلات
و اعتیاد است. به این معنا كه افراد تحصیل كرده كمتر دچار اعتیاد به مواد
مخدر میشوند و بیش از 90 درصد این بیماران بیسواد بوده یا داراى تحصیلات
دیپلم و زیر دیپلم هستند. در این پژوهش در خصوص انگیزههاى ترك اعتیاد آمده
است: بیش از 60 درصد از معتادان با اعلام انزجار از ادامه این روند و خسته
شدن از وضعیت فعلی، براى ترك اعتیاد اقدام میكنند. درمان نامناسب اعتیاد
توسط پزشكان ناوارد و ایجاد عوارض سوء براى فرد، ترس از اطلاع یافتن خانواده
از اعتیاد فرد در هنگام ترك اعتیاد و ناتوانی افراد در شناسایی پزشكان رازدار
و معتمد، از جمله عواملی ذكر شده كه باعث میشود فرد برخلاف میلش به مصرف
مواد مخدر ادامه دهد.